Bir gelire sahip olan herkes, kanunumuz gereği gelir vergisi ödemekle yükümlüdür. Ancak, gelir vergisi sabit olmayıp, alınan ücret tutarına oranla değişiklik göstermektedir. Bu değişiklik ise Maliye Bakanlığı tarafından her yıl açıklanan ‘’vergi dilimlerine’’ göre belirlenmektedir. Bu bağlamda, her çalışan vergi dilimlerine göre, gelir vergisi adı altında ne ödediğini/ödeyeceğini bilmelidir. Ayrıca vergi dilimi ve gelir vergisi hesaplarının nasıl yapıldığını bilmekte fayda vardır. Şimdi gelin birlikte son yıllara ait vergi dilimlerine ve gelir vergisi oranlarına birlikte bakalım! 2018 yılı için
14.800 TL’ye kadar %15,
14.801-34.000 TL arası için %% 20,
34.001-80.000 TL arası için % 27,
80.001 TL ve fazlası için ise % 35 oranında gelir vergisi kesilmektedir.
399 S. KHK ile çalışan sözleşmeli personelin gelir vergisi; Temel Ücret, Başarı Ücreti ve Kıdem Ücretinden oluşan sözleşme brüt ücretinden emekli sandığı kesintisi, varsa sakatlık muafiyeti ve varsa sendika keseneği düşüldükten sonra kalan tutarın tamamı üzerinden hesaplanmaktadır. (193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu m.103) Sözleşmeli personelin gelir kalemlerinden olan ek ödeme, aile yardımı ve sendika ödeneği ise gelir vergisinden muaftır. Çok fazla teknik detaya girip sizlerin kafasını karıştırmak istemem ama genel olarak sözleşmeli personelin gelir vergisi yukarıda belirtilen hususlar göz önüne alınarak hesaplanmaktadır. Şimdi bu hesaplamayı örnek bir sözleşmeli memur maaşında yaptığımızda karşımıza ne gibi bir tablo çıkıyorbirlikte bakalım. Örneğin; Temel ücret, başarı ücreti ve kıdem ücreti toplamından emekli keseneği, varsa sakatlık muafiyeti ve varsa sendika keseneği düşüldükten sonra 5000 TL sözleşme brüt ücreti olsun. Ocak ayında (5000/100)*15= 750 TL, Şubat ayında aynı hesapla 750 TL ve Mart ayına geldiğimizde 14.800 TL için %15, aşan kısmı olan 200 TL için ise %20 vergi ödenecektir. Yani mart ayında (14800/100)*15=2200 TL vergi % 15’lik dilimden ödenecektir. Bu 2200 TL’nin 750’si ocak, 750’si şubat aylarında ödendiğinden mart ayında %15’lik dilimden 720 TL vergi ödenecektir. Ancak Mart ayında gelir 15.000 TL olduğundan 15.000-14.800=200 TL’lik kısım % 20’lik vergi dilimine tabidir. O halde (200/100)*20=40 TL de buradan vergi doğacak ve mart ayında toplam 720+40=760 TL vergi kesintisi olacaktır. Görüleceği üzere henüz mart ayında bir üst vergi dilimine girmiş bulunmaktayız. Ama çok az bir miktarı bu vergi dilimine girdiği için çoğumuz bordromuza baktığımızda bunu belki far ketmeyiz bile!Bizim bordroda gördüğümüz ve ‘’vergi dilimine girmişiz’’ dediğimiz ay ise Nisan ayıdır. Şimdi birlikte nisan ayına bakalım. Nisan ayında 5000*4=20.000 TL brüt gelirimiz var. Bunun 15.000TL’lik kısmı Ocak, Şubat ve Mart aylarında kendi dönemlerine ait vergilerini ödediğinden kalan 5000 TL gelir vergisine tabii olacaktır. Bir önceki ay 14.800 TL olan % 15’lik vergi dilimi aşıldığından Nisan ayındaki gelirimizin tamamı % 20’lik gelir vergisine tabii olacaktır. Nisan ayında (5000/100)*20=1000 TL gelir vergisi kesilecektir. Benzer şekilde, Mayıs ayında (5000/100)*20=1000 TL, Haziran ayında (5000/100)*20=1000 TL gelir vergisi kesilecektir. Temmuz ayına geldiğimizde işler yine karışmaktadır. Çünkü toplam gelir temmuz ayında 35.000 TL’yi bulmakta, oysa 34.000 TL’den itibaren gelir vergisi oranı değişmekte ve yüzde 27’lik bir gelir vergisi kesilmektedir. O halde temmuz ayının 4000 TL’si %20 üzerinden, 1000 TL’si ise %27 üzerinden gelir vergisine tabiidir. Yani; (4000/100)*20= 800 TL, %20’lik orandan,
(1000/100)*27= 270 TL ise %27’lik orandan gelir vergisine kesilecek Temmuz ayında toplam 1070TL gelir vergisi kesilecektir. Artık temmuz ayından sonra toplam gelir 80.000 TL’yi aşmadığı sürece %27 oranında gelir vergisi kesilecektir. Ağustos; (5000/100)*27= 1350, Eylül ; (5000/100)*27= 1350, Ekim ; (5000/100)*27= 1350, Kasım ; (5000/100)*27= 1350, Aralık ; (5000/100)*27= 1350, Vergi dilimlerinin değişkenlik göstermediğini, her zaman %15 vergi kesildiği varsayımında bulunarak bir yıl içinde %15’den sonra kesilen vergiyi hesapladığımızda; Mart ayında 10 TL, Nisan, Mayıs, Haziran aylarında 250’şer TL, Temmuz ayında 320 TL, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında 600 TL fazladan vergi kesilmektedir. Yüzde 15’lik kısım dışında kalan gelir vergisi kesintisi TOPLAM TUTARI 4080’DİR. Yukarıda ay ay detaylı bir şekilde hesap yaptık ve örnek brüt gelir üzerinden ne kadar vergi kesildiğini göstermeye çalıştık. Şimdi gelin birlikte 2018 yılında memur maaşlarına yapılan zam oranına göre memurun maaşındaki artışa bir göz atalım. 2017 yılında imzalanan toplu sözleşmeye göre memurlar 2018 yılının ilk 6 ayı için % 4, ikinci 6 ayı için ise % 3,5 zam alacaklardır. Biz gelir vergisi hesabını ocak ayında 5000 TL brüt maaşı olan sözleşmeli personel göre yaptık, yani bu % 4’lük zam oranı eklenmiş olarak maaşımız 5000 TL’dir. O halde zamdan önceki maaşımız 4800 TL’dir. Yani Aralık ayından ocak ayına geçerken maaşımıza 200 TL zam almış bulunmaktayız. Temmuz ayında da bu 5000 TL üzerine % 3,5 zam aldığımızda (5000/100)*3.5=175 TL zam almış bulunmaktayız. Şimdi basit bir hesap yapalım, Ocak-Haziran dönemi 200*6=1200 TL zam, Ocakta aldığımız 200 TL üzerine Temmuzda aldığımız 175 TL’yi eklediğimizde, Temmuz-Aralık dönemi 375*6= 2250 TL zam almış bulunmaktayız ve bir yıl içerisinde aldığımız toplam zam miktarı 1200+2250=3450 TL’dir. Kabaca bir hesap yapıldığında bir yıl içinde maaşlarımıza aldığımız zam oranının TL karşılığı olarak 3450 TL bir artı para söz konusuyken, gelir vergisine kesilen oranların TL karşılığı olarak 4080 TL bir eksi para söz konusudur. Şimdi sizlere soruyorum, zammı istersiniz, gelir vergisinin sabitlenmesini? (Not: Bileşik faiz hesaplarından, kişiye göre değişkenlik gösteren kalemlerden bağımsız hesaplanmıştır.)
Yazan: Murat Demir
Yorum Yaz